Форексийн зах зээлд шинээр хөл тавьсан арилжаачдын дунд хамгийн их анхаарал хандуулдаг зүйл бол техникийн болон үндсэн шинжилгээ байдаг. Гэвч ихэнх шинэ арилжаачид зах зээлийн сэтгэл зүй (market sentiment) гэх гурав дахь маш чухал төрлийн шинжилгээг анзаарахгүй орхигдуулдаг.

Зах зээлийн сэтгэл зүй гэдэг нь зах зээлийн оролцогчид тухайн валютын хослол, зах зээлийн нөхцөл байдлын талаар нийтэд ямар хандлагатай байгааг илтгэдэг ойлголт юм. Энэ нь зах зээлийн цаашдын хөдөлгөөнийг ойлгоход тусалдаг хүчирхэг шинжилгээний арга бөгөөд техникийн болон үндсэн шинжилгээг төгс нөхөж өгдөг.

Энэ нийтлэлд бид зах зээлийн сэтгэл зүй гэж юу болох, яагаад чухал болох, хэрхэн шинжлэх, хэрхэн ашиглах, юунаас болгоомжлох талаар шинэхэн арилжаачдад зориулан дэлгэрэнгүй тайлбарлая.

Зах зээлийн сэтгэл зүй гэж юу вэ?

Зах зээлийн сэтгэл зүй нь зах зээл дээрх олон нийт, арилжаачдын нийт хандлага, итгэлцэл, айдас, шунал зэргээс бүрдэнэ. Валютын зах зээлд оролцогчид (жижиг арилжаачид, мэргэжлийн хөрөнгө оруулагчид, институц байгууллагууд) нэг валютын талаар эерэг эсвэл сөрөг хандлагатай байж болдог. Энэ нь ханшийн хөдөлгөөнд тодорхой хэмжээгээр нөлөөлдөг.

Жишээ нь:

• Ихэнх арилжаачид АНУ-ын эдийн засаг сайжирч байна гэж итгэж байгаа бол USD-ийг худалдан авах хандлага давамгайлна.
• Харин олон нийт еврогийн ирээдүйг сөрөгөөр харж байвал EUR-ийг зарах хандлага бий болно.

Зах зээлийн сэтгэл зүйн анализ яагаад чухал вэ?

1. Зах зээлийн “нуугдмал” хөдөлгөөнийг олж хардаг

Зах зээлийн сэтгэл зүй нь арилжаачдын шийдвэрт шууд нөлөөлдөг учраас зах зээл хаашаа хөдөлж болохыг урьдчилан мэдэхэд тусална. Зарим тохиолдолд техникийн эсвэл үндсэн шинжилгээний таамаглал “зөв” байж болох ч зах зээлийн сэтгэл зүй эсрэг чиглэлд хүчтэй нөлөөлж болно.

2. “Масс” нэг чиглэлд хэт байр суурьтай байх үед зах зээл ихэвчлэн эсрэгээр хөдөлдөг

Форекс зах зээл дээр нийт оролцогчдын 80–90% нь нэг чиглэлд хэт байр суурьтай байх үед зах зээл ихэвчлэн эсрэг чиглэлд эргэх хандлагатай байдаг. Энэ нь масс сэтгэл зүй алдаа гаргах магадлал өндөртэйг илтгэнэ. Туршлагатай арилжаачид үүнийг эсрэг ашигладаг.

3. Зах зээлийн “бодит” мэдрэмжийг өгөх чадвартай

Техникийн болон үндсэн шинжилгээ зөвхөн өгөгдөл дээр суурилсан байдаг бол сэтгэл зүй нь зах зээлийн бодит уур амьсгалыг ойлгоход тусалдаг. Энэ нь зах зээлийн сэтгэл хөдлөлийг (fear, greed) мэдэрч, зөв цагт оролцох боломжийг нэмэгдүүлдэг.

Зах зээлийн сэтгэл зүйн анализ хийх хэрэгслүүд

1. IG Client Sentiment (IGCS)

IG арилжааны платформоос гаргадаг энэхүү мэдээлэл нь тухайн валютын хослол дээрх нийт арилжаачдын хэдэн хувь нь “buy”, хэдэн хувь нь “sell” байр суурь эзэлж байгааг харуулдаг.

Жишээ:

• EUR/USD дээр 80% нь “buy” байр суурь эзэлж байвал, зах зээл хэт худалдан авалттай гэж үзэж, үнэ буурах магадлалтай гэж таамаглаж болно.

2. Myfxbook Community Outlook

Энэхүү платформ нь олон мянган арилжаачдын нийт байр суурийг харуулдаг. Үүнийг ашигласнаар нийт олон нийтийн чиг хандлагыг ойлгож, сэтгэл зүйн ерөнхий уур амьсгалыг дүгнэж болно.

3. COT Report (Commitment of Traders)

АНУ-ын CFTC байгууллагаас гаргадаг энэхүү тайлан нь институцийн хөрөнгө оруулагчид болон томоохон арилжаачдын байр суурийг харуулдаг.

COT тайланг хэрхэн унших вэ:

• “Commercial” буюу мэргэжлийн тоглогчид ямар чиглэлд байр суурь эзэлж байгааг хар.
• Том тоглогчид нэг чиглэлд хүчтэй байр суурь эзэлсэн бол зах зээл ойрын хугацаанд тэр чиглэл рүү хөдөлж магадгүй.

Зах зээлийн сэтгэл зүйг арилжаанд хэрхэн ашиглах вэ?

1. Зах зээл хэт тэнцвэргүй болсон үед сэрэмжтэй байх

Хэрвээ олон нийт нэг чиглэлд хэт их байр суурьтай байвал, тухайн чиглэлд оролцохоос татгалзах, эсвэл эсрэг чиглэлд боломж хайх.

1. Шинжилгээний баталгаа болгон ашиглах

Хэрэв техникийн болон үндсэн шинжилгээгээр ханш өсөх хандлагатай байвал, сэтгэл зүйн шинжилгээгээр олон нийт “sell” хандлагатай байгааг хараад өөртөө итгэлтэйгээр “buy” байр суурь эзлэх боломжтой.

1. Тогтвортой үед зах зээлийн чиг хандлагыг ойлгоход тусална

Үнийн тодорхой чиглэлгүй үед сэтгэл зүйн уур амьсгалыг судалснаар богино хугацааны хөдөлгөөнийг урьдчилан харах боломжтой.

Болгоомжлох зүйлс

• Зах зээлийн сэтгэл зүй ганцаараа хангалттай биш: Үүнийг техникийн болон үндсэн шинжилгээтэй хослуулах нь хамгийн оновчтой.
• Зарим өгөгдөл хожимдсон байж болдог: COT тайлан долоо хоногийн хоцрогдолтой гардаг.
• Хэт туйлшрах хэрэггүй: Mass positioning зарим тохиолдолд удаан хугацаанд үргэлжилж болдог.

Форексийн зах зээлд амжилттай арилжаа хийхийн тулд зөвхөн график, мэдээ мэдээлэлд найдахаас гадна зах зээлийн уур амьсгалыг ойлгох нь маш чухал. Зах зээлийн сэтгэл зүйг шинжилж сурах нь таны дүн шинжилгээний гүйцэтгэлийг нэг түвшинд ахиулах бодит алхам юм.

Хэрвээ та шинэ арилжаачин бол зах зээлийн сэтгэл зүйн шинжилгээг ойлгож, дадал болгоход цаг зарцуулах нь таны арилжааны замналын нэг том хөрөнгө оруулалт байх болно.