Форексийн арилжаанд үнэ хаашаа чиглэхийг таамаглахад хамгийн өргөн хэрэглэгддэг ойлголтуудын нэг бол support (дэмжлэг) болон resistance (эсэргүүцэл) түвшин юм. Эдгээр түвшин нь зах зээлийн сэтгэлзүй, нийлүүлэлт ба эрэлтийн харилцан үйлчлэл, мөн арилжаачдын шийдвэр гаргалтын гол түлхүүр болж өгдөг. Хэрэв та энэ ойлголтыг зөв ойлгож, зөв аргачлалаар ашиглаж чадвал илүү оновчтой оролт, гаралтаа тодорхойлох, эрсдэлийг удирдах, мөн арилжааны боломжоо нэмэгдүүлэх боломжтой.

Энэ нийтлэлд бид support ба resistance түвшин тогтоох аргачлал-ыг нарийвчлан авч үзэж, арилжаачдад хэрэг болох практик хэрэглээ, түгээмэл алдаа болон стратегийн интеграцийн талаар дэлгэрэнгүй тайлбарлах болно.

1. Support ба Resistance гэж юу вэ?

• Support (Дэмжлэг): Үнэ унах үед худалдан авагчид (buyers) идэвхтэй орж ирдэг, улмаар үнийг доошоо унахыг зогсоох магадлал өндөртэй түвшин. Өөрөөр хэлбэл, зах зээлийн доод “шал” гэж ойлгож болно.
• Resistance (Эсэргүүцэл): Үнэ өсөх үед худалдагчид (sellers) олноор орж ирж, үнийг дээшээ өсөхийг сааруулдаг түвшин. Энэ нь зах зээлийн “тааз” юм.

Эдгээр түвшин нь нэгэнт тогтоогдсон бол зах зээл дахин дахин уг түвшинд ойртож, сэтгэлзүйн саад болж өгдөг.

2. Support ба Resistance түвшний онолын суурь

Форексийн үнэ нь санамсаргүй хөдөлгөөн биш, харин нийлүүлэлт ба эрэлтийн сэтгэлзүйгээр чиглэгддэг.

• Эрэлт давамгайлах үед: Үнэ буурахтай зэрэгцэн худалдан авагчид ихээр орж ирснээр support түвшин бий болно.
• Нийлүүлэлт давамгайлах үед: Үнэ өсөхийн хирээр худалдагчид идэвхжиж, resistance түвшин үүснэ.

Эндээс харахад support ба resistance нь зах зээл дээрх арилжаачдын хамтын үйлдэл, итгэлцэл, айдас болон шунал дээр суурилдаг.

3. Support ба Resistance тогтоох үндсэн аргачлалууд

3.1 Түүхэн үнэ (Historical Price Levels)

Хамгийн энгийн бөгөөд түгээмэл арга бол түүхэн үнийн эргэлтийн цэгүүдийг харах. Өмнө нь үнэ хаанаас эргэн дээшилсэн эсвэл буусан бол тэр цэгүүд дахин support эсвэл resistance болж өгөх магадлалтай.

Давуу тал:

• Хялбар хэрэгжүүлдэг
• Бүх timeframe дээр ажилладаг

Сул тал:

• Субьектив үнэлгээтэй
• Зах зээлийн шинэ нөхцөлд заавал үргэлж хэрэгжихгүй

3.2 Trendline ба Channel

Үнэ тодорхой чиглэлд хөдөлж байгаа үед шулуун зураас татан support эсвэл resistance түвшин тогтоож болно.

• Uptrend: Доод цэгүүдийг холбон rising support line үүсгэдэг
• Downtrend: Дээд цэгүүдийг холбон falling resistance line үүсгэдэг
• Channel: Үнийн хөдөлгөөнийг дээд ба доод параллель шугамаар хязгаарлана

3.3 Moving Average (MA)

Дундаж хөдөлгөөнийг support ба resistance болгон ашиглах нь түгээмэл. Жишээ нь:

• 50-day MA богино хугацааны чиг хандлагыг харуулдаг
• 200-day MA урт хугацааны томоохон түвшин болдог

3.4 Fibonacci Retracement

Fibonacci-ийн түвшин нь үнийн буцаалт (retracement) тохиолдох боломжит газрыг тодорхойлох математик хэрэгсэл юм. 38.2%, 50%, 61.8% түвшинүүд хамгийн их хэрэглэгддэг.

3.5 Pivot Points

Pivot point бол өдөр тутмын арилжаанд өргөн хэрэглэгддэг тооцоолол. Энэ нь тухайн өдрийн support болон resistance түвшнүүдийг тооцоолон гаргадаг. Day trader болон scalper-үүдийн дуртай хэрэгсэл юм.

3.6 Volume Profile

Үнэ хаана хамгийн их арилжаа явагдсан, аль түвшинд зах зээлийн оролцогчид сонирхолтой байгааг харуулдаг. High Volume Node нь ихэвчлэн support эсвэл resistance болж өгдөг.

3.7 Round Numbers (Psychological Levels)

1.2000, 1.2500 гэх мэт дугуй тоонууд нь зах зээл дээрх арилжаачдын анхаарлыг татдаг бөгөөд сэтгэлзүйн саад болдог.

4. Multi-Timeframe Analysis

Support ба resistance түвшинг зөвхөн нэг timeframe дээр харах нь хангалтгүй.

• Higher timeframe (Daily, Weekly): Томоохон түвшнүүдийг илүү хүчтэй болгож өгдөг
• Lower timeframe (M15, H1): Орж гарах нарийн цэгүүдийг тодорхойлох

5. Support ба Resistance-ийн шинж чанарууд

1. Олон дахин шалгагдсан түвшин илүү хүчтэй
2. Зах зээлийн өндөр эзлэхүүнтэй үед баталгааждаг
3. Support эвдэгдсэн тохиолдолд resistance болж хувирдаг (Role Reversal)
4. Resistance эвдэгдсэн үед support болж хувирдаг

6. Стратегийн хэрэглээ

6.1 Range Trading

Support дээр худалдан авч, resistance дээр зарна. Энэ нь sideways зах зээлд тохиромжтой.

6.2 Breakout Trading

Хүчтэй support эсвэл resistance түвшин эвдэгдэх үед орж, трендийн үргэлжлэлийг дагах стратеги.

6.3 Pullback Entry

Breakout гарсны дараа үнэ буцаж тухайн түвшинг шалгах үед оролт хийх. Энэ нь эрсдэлийг бууруулдаг.

7. Алдаа болон болгоомжлох зүйлс

• Support, resistance түвшинг яг нэг цэг гэж ойлгож болохгүй, харин бүс (zone) гэж харвал илүү оновчтой
• Зах зээлийн мэдээ, макро эдийн засгийн хүчин зүйлс түвшинг эвдэж чадна
• Overfitting буюу хэтэрхий олон түвшин татах нь арилжааг төвөгтэй болгодог

8. Практик зөвлөмжүүд

• Support, resistance түвшинг долоо хоног бүрийн эхэнд том timeframe дээрээс татаж тэмдэглэх
• Институцийн хөрөнгө оруулагчид ихэвчлэн weekly болон monthly түвшинд суурилдаг гэдгийг санах
• Түвшинтэй хослуулан RSI, MACD, Volume гэх мэт нэмэлт индикатор ашиглаж баталгаажуулах

Support ба resistance түвшин тогтоох аргачлал нь форекс арилжааны суурь ойлголтуудын нэг бөгөөд зөв ашиглаж чадвал арилжаачдад маш том давуу тал өгдөг. Энэ нь зөвхөн графикийн шугам биш, харин зах зээлийн сэтгэлзүй, эрэлт нийлүүлэлтийн динамикийг ойлгоход тусалдаг гол хэрэгсэл юм.

Арилжаачин бүр эдгээр түвшинг өргөн хүрээнд (multi-timeframe), зах зээлийн нөхцөлтэй уялдуулан, мөн эрсдэлийн менежменттэй хослуулан ашиглах хэрэгтэй. Тэгж чадвал support ба resistance таны арилжааны шийдвэрт бодит үнэ цэнэ авчирна.