Форекс зах зээл бол дэлхийн хамгийн их гүйлгээтэй, хамгийн хурдан хариу үйлдэл үзүүлдэг санхүүгийн экосистем юм. Гэвч үнийн хөдөлгөөнийг ойлгохын тулд техникийн дүн шинжилгээнээс гадна макро эдийн засгийн хандлага, санхүүгийн циклийн бүтэц, валютын стратегийн байр суурь зэргийг анхаарах шаардлагатай.

Энэ нийтлэлд бид дэлхийн санхүүгийн мөчлөг хэрхэн хэлбэлздэг, энэхүү мөчлөгт USD (Америк доллар), JPY (Японы иен), CHF (Швейцарийн франк) ямар байр суурь эзэлдэг талаар нарийвчлан авч үзэх болно. Энэ нь зөвхөн эдийн засгийн онол биш — арилжааны стратегид шууд нөлөөлөх валютын орон зайн суурь ойлголт юм.

AI Хураангуй:

Дэлхийн санхүүгийн цикл нь зээлийн хүртээмж, төв банкуудын бодлого, хөрөнгийн урсгал зэрэг хүчин зүйлсээс бүрддэг удаан хугацааны санхүүгийн хөдөлгөөн бөгөөд валютын ханш, зах зээлийн нөхцөлд шууд нөлөөлдөг. Энэхүү циклд Америкийн доллар (USD) нь дэлхийн санхүүгийн системийн төв, нөөц валютын үүрэгтэйгээр глобал ликвидитиг удирдаж, Японы иен (JPY) нь бага хүүтэй зээлийн эх үүсвэр буюу “funding currency” болгон хувирч, санхүүгийн эрсдлийн үед эрэлт ихсэх “risk barometer” болж ажилладаг. Харин Швейцарийн франк (CHF) нь улс төр, эдийн засгийн тогтвортой байдлаараа “safe haven” буюу эрсдэлээс хамгаалах валютын үүрэг гүйцэтгэн, зах зээлийн стрессийн үед эрэлт нэмэгддэг. Эдгээр валютын орон зайг ойлгож, дэлхийн санхүүгийн циклтэй уялдуулан арилжааны стратегиа боловсруулах нь форекс зах зээлд илүү оновчтой, урт хугацааны амжилттай байх түлхүүр юм.

1. Дэлхийн санхүүгийн цикл гэж юу вэ?

1.1 Эдийн засгийн мөчлөг vs санхүүгийн мөчлөг

Ихэнх арилжаачид эдийн засгийн мөчлөг (өргөтгөл – агшилт – уналт – сэргэлт)-ийг ойлгодог ч санхүүгийн цикл нь өөр динамиктай, удаан хугацааны шинжтэй байдаг. Санхүүгийн цикл нь:

• Зээлийн өсөлт, хямрал
• Хөрөнгийн үнэлгээний тэлэлт ба агшилт
• Хувийн секторын өрийн түвшин
• Хөрөнгийн урсгалын өөрчлөлт

гэсэн элементүүд дээр тулгуурладаг.

1.2 Глобал liquidity cycle

Санхүүгийн цикл дэлхий даяар уялдаатай явдаг. АНУ-ын төв банкны бодлого, ам.долларын хүртээмж, шинээр бий болж буй зээл, хөрөнгийн зах зээлийн үнэлгээ зэрэг хүчин зүйлс глобал ликвидити үүсгэж, тухайн хугацаанд ямар валют "илүүдэлтэй" буюу "дутагдалтай" байгааг тодорхойлдог.

2. Валютын орон зай гэж юу вэ?

2.1 Валют бүр өөрийн функцтэй

Валют нь зөвхөн эдийн засгийн төлөөлөл биш. Тухайн валют ямар үүрэгтэй вэ гэдгийг ойлгох нь арилжаанд зайлшгүй шаардлагатай. Валютууд дараах орон зайг эзэлдэг:

• Reserve currency (нөөц валют) – USD
• Funding currency (зээлийн бааз валют) – JPY, CHF
• Commodity-linked currency – AUD, CAD, NZD
• Emerging market currency – TRY, BRL, ZAR

2.2 Орон зайн онцлог

• Reserve currency ихэвчлэн эрэлттэй, “safe-haven” байж чаддаг.
• Funding currency нь бага хүүтэй, хөрөнгө оруулалтын санхүүжилтэд ашиглагддаг тул “carry trade”-ийн эсрэг талд оршдог.
• Safe-haven валютууд нь глобал stress үед эрэлт нэмэгддэг.

3. USD – Системийн төв, дэлхийн liquidity-ийн гол цэг

3.1 Ам.долларын ноёрхлын шалтгаан

• Бүх гадаад худалдааны >85% нь ам.доллараар тооцогддог
• Төв банкуудын нөөцийн ~60% нь USD
• Шатахуун, түүхий эдийн зах зээлүүд USD дээр суурилсан

USD бол дэлхийн санхүүгийн судасны төв бөгөөд АНУ-ын мөнгөний бодлого, өгөөж, өгөөжийн хүлээлт нь глобал зах зээлд шууд нөлөө үзүүлдэг.

3.2 Санхүүгийн цикл дэх USD-ийн зан төлөв

• Liquidity expansion (улс орнууд бэлэн мөнгөний бодлого зөөлрүүлж буй үед): USD сулрах хандлагатай
• Liquidity contraction (хатууруулж буй үед): USD хүчтэй байж, глобал эдийн засагт дарамт өгдөг
• Risk-off нөхцөлд: хөрөнгө оруулагчид USD-ийг аюулгүй байршил гэж үзэн худалдан авалт нэмэгддэг

4. JPY – Зээлийн санхүүжилтийн эх үүсвэр

4.1 Яагаад иен нь “funding currency” вэ?

Япон улс олон арван жилийн турш:

• Хэт бага инфляцтай
• 0% орчим бодлогын хүүтэй
• Зээлдүүлэгч улс (current account surplus)

Ийм нөхцөлд иенийг бага хүүтэй зээлдэж, өндөр өгөөжтэй валюттай хослуулж арилжаалах (carry trade) нь түгээмэл болдог.

4.2 JPY-ийн хөдөлгөөн санхүүгийн стрессийг илтгэх нь

• Глобал зах зээлд итгэл буурах үед carry trade unwind болж, JPY эрэлттэй болдог
• Тиймээс иен нь risk barometer буюу эрсдэлийн хэмжүүр болж хувирдаг

4.3 Японы Төв Банк (BoJ)-ийн бодлогын үүрэг

BoJ үргэлж зөөлөн мөнгөний бодлого явуулж ирсэн. Гэхдээ сүүлийн жилүүдэд:

• YCC (Yield Curve Control)-ийг тохируулж
• Валютын интервенц хийх зэрэг арга хэмжээ авч байна

Энэ нь иений хөдөлгөөнийг илүү төвөгтэй, өрсөлдөөнтэй болгож байгаа.

5. CHF – Итгэл, төвийг сахисан байдлын илэрхийлэл

5.1 Швейцар франкийн онцлог

• Эдийн засгийн хэмжээ бага ч валютын эрэлт өндөр
• Улс төр, эдийн засгийн тогтвортой байдал нь “safe haven” шинжийг бүрдүүлдэг
• Gold-backed валютын дүр төрх нь хөрөнгө оруулагчдын итгэлийг төрүүлдэг

5.2 Швейцарийн төв банк (SNB)-ийн байр суурь

SNB нь CHF-ийн хэт өсөлтөөс зайлсхийж, интервенц хийхэд бэлэн байдаг. Учир нь:

• Хэт хүчтэй франк нь экспортын салбартаа дарамт болдог
• CHF-ийн ханшийг хязгаарлахын тулд EURCHF хос дээр онцгой анхаарал хандуулдаг

5.3 CHF-ийн онцлог хөдөлгөөний үе

• Европт хямрал, геополитикийн эрсдэл үүсэхэд CHF-ийн эрэлт огцом нэмэгддэг
• АНУ, Япон хоёрын бодлого зэрэг зөөлрөх үед CHF харьцангуй бэхждэг

6. Валютын харьцангуй байрлал ба арилжааны стратеги

6.1 Валютыг бусдаас “салгаж харах”

Жишээ нь:

• USD бэхжиж буй нөхцөлд JPY эсрэг нь сулрахгүй байж болно — хоёрын хоорондын хүчний тэнцвэрийг харгалзах хэрэгтэй
• CHF-ийг JPY эсвэл USD-тэй харьцуулахад эрсдэлд хэрхэн хариу үзүүлж байгааг харгалзан стратеги боловсруулна

6.2 Валют хоорондын зөрүү ашиглах

• Risk-on vs risk-off үед ямар валют холбогдож байна вэ?
• Yield spread буюу хүүгийн зөрүүнд үндэслэсэн carry trade-ийг ямар үед хэрэгжүүлэх вэ?
• Cross-pair анализ хийх замаар илүү нарийн оролт/гаралтыг тодорхойлох

7. Жишээ стратегийн схем

Жишээ:

• Дэлхий даяар инфляц буурч, төв банкууд зөөлрүүлж эхэлж байна.
• USD суларч эхэлсэн боловч JPY харьцангуй илүү сул.
• CHF эрэлттэй хэвээр.

Ийм үед:

• USDJPY long-оос зайлсхийх
• EURCHF short эсвэл USDCHF long стратеги бодож үзэх
• Risk barometer руу анхаарлаа чиглүүлэн cross pair дээр ажиллах

Валютын арилжаанд техникийн шинжилгээ, паттерн, индикатор чухал ч тэдгээрийн ард валютын стратегийн байр суурь, дэлхийн санхүүгийн цикл оршиж байдаг. USD, JPY, CHF гурвал нь валютын орон зайд тус бүр өөр үүрэг гүйцэтгэдэг:

• USD бол системийн төв, глобал ликвидити-ийн гол цэг
• JPY бол funding currency бөгөөд risk sentiment-ийн барометр
• CHF бол эрсдэлээс хамгаалах “safe-haven” валют

Эдгээр байрлалд суурилсан ойлголттой байснаар та зөвхөн chart харах бус, валютын зан төлөвийг урьдчилан төсөөлөх стратегийн сэтгэлгээтэй болно.