Санхүүгийн зах зээл дээр өдөр тутмын арилжаа хийдэг арилжаачдын дунд "скалпинг" буюу хурдан, богино хугацааны арилжаа хийх аргачлал түгээмэл хэрэглэгддэг. Энэ арга нь нэг арилжаанаас олох ашгийн хэмжээ бага боловч олон давтамжтайгаар арилжаа хийх замаар хуримтлагдсан өгөөжийг зорьдог. Скалперууд нь зах зээлийн жижиг хэлбэлзэлд төвлөрч, секундээс минутын дотор арилжаагаа хийдэг тул хурд, нарийн тооцоолол, сэтгэлзүйн тэнцвэр маш чухал үүрэгтэй.

Энэхүү нийтлэлд бид скалпинг аргын үндэс, ашигладаг стратегиуд, давуу болон сул талууд, зах зээлийн нөхцөл байдлаас хамаарч хэрхэн дасан зохицох, хэрэглэж болох хэрэгслүүдийн талаар дэлгэрэнгүй авч үзнэ. Мөн Монголын хөрөнгийн болон крипто зах зээл дээр хэрэгжүүлж болох практик аргачлалуудад анхаарал хандуулна.

1. Скалпинг гэж юу вэ?

Скалпинг бол техникийн шинжилгээнд суурилсан, ихэнхдээ автоматжуулсан эсвэл гараар гүйцэтгэгддэг богино хугацааны арилжааны стратеги юм. Энэ аргын гол онцлог нь тухайн зах зээлийн микро хөдөлгөөнүүдээс бага хэмжээний ашиг авах бөгөөд энэ үйлдлийг өдөрт олон удаа давтан хийхэд оршино.

Жишээлбэл, арилжаачин минутын график дээр үндэслэн нэг хувьцааг 10 удаа зарах ба худалдан авах үйлдлийг 1-5 минутын интервалтайгаар гүйцэтгэдэг. Ийм арилжааг хийхэд техник үзүүлэлтүүд, үнэ хэлбэлзэл, зах зээлийн эзлэхүүн зэрэг мэдээллийг тасралтгүй хянах шаардлагатай байдаг.

2. Скалпингийн үндсэн стратегиуд

2.1. Хөдөлгөөнт дундажийн огтлолт ашиглах (Moving Average Crossovers)

Хөдөлгөөнт дундажийн огтлолт нь скалперуудын хамгийн их хэрэглэдэг стратегиудын нэг юм. Энэ стратегид 5, 10, 20, 50 зэрэг богино болон дунд хугацааны хөдөлгөөнт дундажуудыг ашиглан үнийн чиг хандлагыг тодорхойлдог.

Жишээлбэл:

• Хэрэв 5-минутын хөдөлгөөнт дундаж нь 20-минутын хөдөлгөөнт дундажаас дээш гарвал "худалдан ав" дохио.
• Харин эсрэгээрээ доош гарвал "зарах" дохио гэж үздэг.

Энэ стратеги нь чиг хандлага хүчтэй байх үед өндөр үр дүнтэй ажилладаг.

2.2. Дэмжлэг, эсэргүүцлийн түвшин (Support and Resistance Levels)

Скалперууд богино хугацааны дэмжлэг болон эсэргүүцлийн түвшинг тодорхойлох замаар оролт болон гарах цэгүүдийг тогтоодог. Ийм түвшинг тодорхойлохдоо голчлон дараах аргуудыг ашигладаг:

• Үнийн түүхэн өгөгдөл
• Зах зээлийн нээлтийн ба хаалтын ханш
• Candlestick patterns буюу лааны графикийн загварууд

Энэ аргыг ашиглан скалпер нь үнэ тодорхой түвшинд ойртож, буцах эсвэл түүнийг нэвтлэхийг хүлээж, харгалзах арилжааг гүйцэтгэнэ.

2.3. RSI (Relative Strength Index) буюу Харьцангуй хүчний индекс ашиглах

RSI нь зах зээлийн хэт худалдан авалт, эсвэл хэт борлуулалттай нөхцөл байдлыг илрүүлэх техникийн үзүүлэлт юм. Скалперууд үүнийг ашиглан богино хугацаанд үнэ өсөх эсвэл буурах хандлагыг тодорхойлох боломжтой.

• RSI 70-аас дээш бол актив хэт худалдаж авсан гэж үзэж, үнэ буурах магадлалтай.
• RSI 30-аас доош бол актив хэт борлуулсан гэж үзэж, үнэ өсөх магадлалтай.

Скалпингийн хувьд 1, 3 эсвэл 5 минутын график дээр RSI-г ашиглах нь богино хугацааны чиг хандлагыг хурдан тодорхойлоход тустай.

2.4. VWAP (Volume Weighted Average Price)

VWAP нь тухайн хугацаанд тухайн активийн арилжааны жингээр тооцсон дундаж үнийг илэрхийлдэг. Энэ нь тухайн зах зээлийн "шударга үнэ"-ийг илэрхийлдэг гэж үздэг. Скалперууд VWAP-ийг ашиглан дараах аргуудыг хэрэгжүүлдэг:

• Үнэ VWAP-аас дээш байвал чиг хандлага дээшээ байна гэж үзэж худалдан авалт хийх
• Үнэ VWAP-аас доош байвал чиг хандлага доошоо байна гэж үзэж борлуулалт хийх

VWAP нь өдрийн доторх скалпинг арилжаанд маш тохиромжтой, ялангуяа институциональ хөрөнгө оруулагчид энэхүү хэмжүүрийг өндөр үнэлдэг.

2.5. News-Based Scalping (Мэдээлэлд тулгуурласан арилжаа)

Шинэ мэдээ, мэдээлэл зах зээл дээр шууд нөлөө үзүүлдэг учир зарим скалперууд эдийн засгийн үзүүлэлтүүд, төв банкны мэдэгдэл, томоохон компаниудын орлогын тайлан гэх мэт мэдээлэл дээр суурилсан арилжаа хийдэг. Энэ арга нь маш өндөр эрсдэлтэй хэдий ч өндөр өгөөж авчрах магадлалтай.

Шаардлагатай:

• Шуурхай мэдээлэл авах эх сурвалж
• Түргэн гүйцэтгэлтэй арилжааны платформ
• Өндөр хурдад ажиллах чадвар бүхий автоматжуулалт

3. Скалпингийн давуу болон сул талууд

Давуу талууд:

• Ашгийн хурдан хуримтлал: Зах зээлийн жижиг хөдөлгөөнөөс өдөрт олон удаа ашиг олох боломж.
• Өдрийн дотор байр суурь хаагддаг тул гэнэтийн шөнийн эрсдэл байхгүй.
• Арилжааны туршлага хурдан нэмэгддэг, зах зээлийг хурдан ойлгодог болдог.

Сул талууд:

• Өндөр стресс, төвлөрөл шаарддаг.
• Тасралтгүй мониторинг хийх шаардлагатай.
• Гүйцэтгэл, платформын хурд их нөлөөтэй.
• Ихэнх тохиолдолд шимтгэл өндөр гарах магадлалтай.

4. Скалпинг хийхэд ашигладаг хэрэгслүүд ба платформууд

Скалпинг стратегийг амжилттай хэрэгжүүлэхийн тулд дараах хэрэгслүүд болон платформуудыг ашиглах шаардлагатай:

Арилжааны платформууд:

• MetaTrader 4/5 (Forex зах зээлд)
• TradingView (Дүн шинжилгээ хийхэд маш тохиромжтой)
• Binance, Bybit (Крипто арилжаанд)
• Interactive Brokers, Thinkorswim (Хувьцааны арилжаанд)

Техникийн үзүүлэлтүүд:

• Moving Averages (SMA, EMA)
• Bollinger Bands
• RSI, MACD, VWAP
• Fibonacci Retracements

Автоматжуулалт:

• EA (Expert Advisors) — MetaTrader дээр автомат скалпинг хийхэд
• Python, Pine Script — Өөрийн скрипт бичих, шалгах
• Copy trading болон signal платформууд

Зөвлөмжүүд:

• Түргэн шуурхай интернет холболт
• Доорх платформуудаас арилжааны туршлага эхлүүлэх: Binance (spot & futures), Bitget, OKX
• Монгол хэл дээрх арилжааны сургалт, группүүдийг судлах

Скалпинг бол богино хугацаанд ашиг олох өндөр эрчимтэй арилжааны арга бөгөөд зөв хэрэглэвэл өдрийн орлого бүрдүүлэх, туршлага хуримтлуулах, дүн шинжилгээг сайжруулах зэрэг олон давуу талтай. Гэсэн хэдий ч энэ арга нь их хэмжээний стресс, тасралтгүй ажиглалт, техникийн өндөр шаардлагатай учраас бүх арилжаачдад тохиромжтой биш юм.

Эцэст нь хэлэхэд, скалпингийг амжилттай хэрэгжүүлэхийн тулд стратегийн сахилга бат, эрсдэлийн менежмент, техник хэрэгслийн бэлтгэл зэрэг хүчин зүйлсийг бүрэн хангах нь хамгийн чухал юм.