Форекс арилжаанд амжилт гаргахын үндэс нь ашиг олох стратеги боловсруулах төдийгүй, үүсэж болох эрсдэлийг нарийн тооцоолж, удирдах чадвар дээр тулгуурладаг. Ихэнх шинэхэн арилжаачид алдагдлын дараа "юу буруу болсныг" эргэн харж суралцдаг бол мэргэжлийн проп трейдэрүүд эрсдэлийг урьдчилан тооцоолж, тоон суурьтай шийдвэр гаргахыг зорьдог. Үүний тулд Quantitative Risk Modeling буюу тоон эрсдэлийн загварчлалын аргуудыг ашигладаг.

Тухайн нийтлэлээр бид дараах гурван үндсэн аргыг танилцуулна:

• Value at Risk (VaR) – тодорхой хугацаанд тодорхой магадлалаар үүсч болох хамгийн их алдагдлыг хэмжих загвар
• Conditional Value at Risk (CVaR) – VaR-ийг давсан хамгийн хүнд алдагдлыг тооцоолох
• Monte Carlo Simulation – ханшийн хөдөлгөөнийг санамсаргүй замаар загварчлан олон боломжит үр дүнг симуляцлах арга

Форекс дахь Эрсдэлийн Зохицуулалт Яагаад Чухал вэ?

Форекс зах зээл нь өдөрт хэдэн триллион ам.долларын гүйлгээ хийдэг дэлхийн хамгийн том хөрвөх чадвар бүхий зах зээл юм. Энэхүү асар их хөдөлгөөн нь ашиг олох боломжийг нээдэг хэдий ч, гэнэтийн алдагдал хүлээх өндөр эрсдэлтэй гэдгийг санах хэрэгтэй. Ханшийн хэлбэлзэл, зах зээлийн мэдээ, төв банкны шийдвэр зэрэг олон хүчин зүйл арилжаачдын шийдвэрт нөлөөлдөг тул:

• Хэр их хэмжээгээр алдаж болох вэ?
• Тухайн алдагдлын магадлал хэд вэ?
• Хэрэв тэр магадлал биелвэл хамгийн ихдээ хэдийг алдах вэ?

гэсэн асуултуудад тооцоо, өгөгдөл дээр суурилсан хариулт өгөх нь л амжилттай арилжааны үндэс болдог.

Value at Risk (VaR) гэж юу вэ?

Value at Risk гэдэг нь тухайн хөрөнгийн багц тодорхой хугацаанд (жишээлбэл, 1 өдөр, 10 өдөр) хэдий хэмжээний хамгийн их алдагдал хүлээж болохыг тодорхой магадлалаар тооцоолсон үзүүлэлт юм.

Жишээ: “1 өдрийн 95% VaR = $1,000” гэвэл, маргааш 95% магадлалаар 1,000 доллароос илүү алдахгүй; харин 5% магадлалаар 1,000 доллароос их алдагдал гарах боломжтой гэсэн үг.

VaR тооцоолох үндсэн аргууд:

1. Historical simulation – Өнгөрсөн өгөгдлийг шууд ашиглаж өнөөдрийн хөрөнгийн өөрчлөлтийг загварчилна
2. Parametric VaR (Variance-Covariance method) – Өгөгдлийг нормал тархалттай гэж үзэн стандарт хазайлтыг ашиглана
3. Monte Carlo Simulation – Ханшийн хөдөлгөөнийг санамсаргүй байдлаар олон удаа симуляцалж магадлалуудыг гаргана

Форексийн хувьд хамгийн түгээмэл нь 1 өдрийн VaR бөгөөд 1%-ийн эсвэл 5%-ийн итгэлцүүртэйгээр тооцоог хийдэг.

CVaR (Conditional Value at Risk) буюу Tail Risk-ийн гүнзгийрүүлсэн ойлголт

CVaR нь VaR-ийг давсан үед үүсэх дундаж алдагдлыг хэмждэг. Өөрөөр хэлбэл, “хамгийн муу тохиолдолд” бидний хүлээж болох дундаж хүнд алдагдал юм.

Жишээлбэл, хэрвээ 5%-ийн VaR нь $1,000 гэж гарсан бол, CVaR нь тэр 5%-ийн доторх бүх хамгийн муу үр дүнгийн дундаж алдагдлыг тооцоолно.

CVaR-ийн ач холбогдол:

• VaR зөвхөн хязгаар өгдөг бол, CVaR нь тэр хязгаарын цаад талын гүн эрсдэлийг илүү сайн тодорхойлдог.
• Extreme scenario буюу tail event-үүдийг илүү сайн тусгадаг
• Portfolio Optimization хийхэд илүү уян хатан байдаг (convex function тул математикийн хувьд эерэг талтай)

Форекс арилжаачдад CVaR ашигласнаар гэв гэнэт гарч болох “flash crash”, “gap” зэрэг мэдээний дараах хүнд нөхцөлд хэдэн хувийн капиталаа алдаж болох талаарх бодит хандлагатай тооцоо гаргаж өгдөг.

Monte Carlo Simulation: Эрсдэлд суурилсан стратеги боловсруулахын тулд

Monte Carlo Simulation гэдэг нь тухайн ханшийн ирээдүйн хөдөлгөөнийг санамсаргүй байдлаар олон мянган хувилбараар симуляцлах арга юм. Энэ нь санхүүгийн математикт, ялангуяа эрсдэл өндөртэй хөрөнгийн багцын гүйцэтгэлд магадлалтай зураглал гаргахад ашиглагддаг.

Яагаад Monte Carlo Simulation хэрэгтэй вэ?

• Ханшийн хөдөлгөөний тархалт жигд бус байдаг
• Санаанд оромгүй хэлбэлзлүүд (volatility clustering) бий болдог
• Стратегийн гүйцэтгэлийг олон өнцгөөс харах боломжтой

Форексийн хувьд:

1. Та ханшийн daily return-уудыг цуглуулна
2. Өнөөдрийн ханшаас эхлэн өгөгдөлд үндэслэсэн санамсаргүй алхамуудыг үүсгэнэ
3. Жишээ нь, 10,000 замаар 20 өдрийн дараах ханшийн боломжит тархалтыг гаргана
4. Энэ тархалтаас таны стратегийн алдагдлын магадлал болон хамгийн муу тохиолдлуудын дундаж (CVaR) зэргийг тооцоолно

Энэ аргыг ашигласнаар, арилжаачин нь зөвхөн онолын тооцоо бус, практикт гарах боломжтой бүхий л нөхцөлд хэрхэн хариу үйлдэл үзүүлэхээ урьдчилан төлөвлөх боломжтой болдог.

Форекс Арилжаанд Quantitative Risk Modeling Хэрхэн Ашиглах вэ?

Форекс арилжаанд VaR, CVaR, Monte Carlo Simulation ашиглах нь зүгээр нэг “data science” биш — харин амьд үлдэх стратеги юм.

1. Trade бүрийн өмнө Position Size-ийг VaR дээр үндэслэн тогтоо
   • Жишээ: 1%-ийн өдөр тутмын VaR нь таны нийт Equity-гийн $500 байвал, 1 trade дээрх exposure нь үүнээс их байж болохгүй.
2. CVaR ашиглан Stop Loss түвшинг бодитоор тогтоо
   • Хэрвээ CVaR нь таны нийт капиталын 5%-д хүрч байвал, таны стратеги tail risk-д хэт мэдрэмтгий байна гэж үзэх хэрэгтэй.
3. Monte Carlo Simulation ашиглан стратегийн тогтвортой байдалд дүн шинжилгээ хий
   • Стратеги тодорхой ROI гаргаж байгаа ч гэв гэнэт унаж болзошгүй гэдгийг “what if” нөхцөлөөр шалга
4. Бүх гүйцэтгэлийн үзүүлэлтүүдийг (Sharpe, Sortino, Max Drawdown) эрсдэлийн загваруудтай уялдуулах
   • Sharpe өндөр ч байж болно, гэхдээ CVaR хэт өндөр бол таны стратеги “уналтын үед сүйрэх” эрсдэлтэй

Value at Risk (VaR), Conditional Value at Risk (CVaR), болон Monte Carlo Simulation нь мэргэжлийн арилжаачдын эрсдэлийг хэмжих, удирдах, хянах хамгийн чухал гурван хэрэгсэл юм. Зүгээр л пэйр, индикатор харах нь хангалтгүй. Өнөөдөр форекс зах зээлд амьд үлдэж, удаан тоглохын тулд та арилжааны шийдвэрээ шинжлэх ухаан, тооцоолол дээр үндэслэх шаардлагатай.

Хэрвээ та дараагийн шат руу ахиж, арилжаагаа системчилсэн, дата дээр суурилсан байдлаар хөтлөхийг хүсэж байвал эдгээр загварууд таны стратегийн суурь тулгуур болно. Арилжаа бол магадлалын тоглоом. Харин магадлалыг таны талд ажиллуулахын тулд quantitative risk modeling хэрэгтэй.